Án tù vì chặt cây ở Biên Hòa – Nhìn lại vụ đốn hạ cây xanh ở Hà Nội

Hải Ninh, phóng viên RFA

2015-04-11

Phiên xử phúc thẩm vụ chặt cây tràm tại Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai hôm 8/4/2015.  – Courtesy dongnai.com.vn
Your browser does not support the audio element.

Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Nai kết án tù đối với tám người cư ngụ tại thành phố Biên Hòa với tội “huỷ hoại tài sản”. Những người này được cho là đã chặt 12 cây tràm do lâm trường Biên Hòa quản lý, gây thiệt hại hơn 10 triệu đồng. Bảy trong số tám người này vừa lên tiếng kêu oan.

Vụ án này gây chú ý trong bối cảnh ở thủ đô Hà Nội nhiều cây xanh tốt tươi bị chặt mà vấn đề qui trách nhiệm vẫn chưa rõ ràng.

Quản lý lỏng lẻo?

Công an đã khởi tố và bắt họ trên cơ sở đơn cáo giác của trung tâm kia. Tuy nhiên, họ phản đối, vì họ cho rằng chỉ có 12 cây bị chặt và 12 cây này khi họ được giao từ năm 2005 thì còn bé tí, và bây giờ lớn lên như vậy thì thuộc quyền quản lý của họ và có thể chặt.
-LS Trần Vũ Hải

Trong phiên sơ thẩm hồi tháng 12 năm 2014, Tòa án Nhân dân tỉnh Đồng Nai tuyên phạt 5 bị cáo mức án 5 tháng, bốn ngày tù. Số ngày này tương đương với thời gian tạm giam, vì thế họ được thả ngay lập tức tại tòa. Ba bị cáo khác thì bị tuyên phạt sáu tháng tù nhưng được hưởng án treo.

Những bị cáo này bị tuyên án vì đã chặt 12 cây tràm, gây thiệt hại hơn 10 triệu đồng. Ban đầu, Lâm trường Biên Hòa cáo buộc những bị cáo này đã chặt 24 cây tràm. Luật sư Trần Vũ Hải, bào chữa cho các bị cáo, cho biết:

“7 trong 8 người này kháng cáo, kêu oan còn một người là doanh nghiệp, họ phải đi làm nhiều nên dù có kêu oan nhưng không kháng cáo. Trung tâm lâm nghiệp tỉnh Biên Hòa cho rằng họ đã chặt 24 cây tràm cho trung tâm này trồng. Công an đã khởi tố và bắt họ trên cơ sở đơn cáo giác của trung tâm kia. Tuy nhiên, họ phản đối, vì họ cho rằng chỉ có 12 cây bị chặt và 12 cây này khi họ được giao từ năm 2005 thì còn bé tí, và bây giờ lớn lên như vậy thì thuộc quyền quản lý của họ và có thể chặt.”

Ông Hải cho biết chính bên trung tâm lâm nghiệp cũng thừa nhận những cây kể trên đã đến lúc chặt đi. Ông nói:

“Tại phiên tòa phúc thẩm hôm nay, cô đại diện cho Trung tâm nông nghiệp cũng thừa nhận là cái cây tràm khoảng 7-8 năm chặt đi thì cho sản lượng tốt nhất. Còn nếu để già đi thì gỗ không còn tốt nữa.”

Các cây cổ thụ ngay giữa Hà Nội bị đốn hạ vô tội vạ ngày 18 tháng 3, 2015

Theo ông luật sư Trần Vũ Hải, vấn đề cốt lõi của phiên tòa này là việc quản lý lỏng lẻo của Việt Nam về đất đai. Ông nói:

“Thực chất đây là vấn đề quản lý lỏng lẻo của Việt Nam. Tức là khu đấy được coi là đất nông nghiệp, năm 1993 được giao cho các hộ để trồng, có hộ trồng có hộ không trồng. Nhưng đến giờ phút này theo như cái bản đồ mà chúng tôi trình bày trên Facebook ấy thì 99% diện tích là nhà xưởng hoặc dân cư ở rồi, tức là 30 ha. Theo như dân cư như vậy tình trạng như vậy là từ năm 2001, bản chất nó không còn là rừng nữa, nhưng giám đốc trung tâm lâm nghiệp vẫn coi đây đấy là đất rừng mà mình quản lý. Họ tìm cách nói rằng do đất là chúng tôi quản lý nên ông bà nào có vấn đề gì đấy phải thông qua chúng tôi và được chúng tôi đồng ý. Đây là một cuộc đấu tranh nhưng có sự quản lý lỏng lẻo của nhà nước Việt Nam, cụ thể là cái trung tâm lâm nghiệp này, họ không muốn quản lý rừng mà thực ra họ chỉ quản lý đất thôi. Ai được sử dụng đất thì đương nhiên nó phải thế nào đó, ví dụ người nào sử dụng đất thì họ có lợi.”

Bản án quá nặng?

Theo ông Hải, các bị đơn cũng tố cáo ông giám đốc trung tâm lâm nghiệp Biên Hòa đã tìm cách bỏ tù họ để chiếm dụng đất nói trên. Ông Hải Nói:

Theo một quy định năm 2013 về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực rừng, nếu phá toàn bộ rừng sản xuất từ 5.000m2 trở lên thì mới xử lý hình sự. Trong trường hợp cây tràm là rừng sản xuất chứ không phải rừng phòng hộ.
-LS Trần Vũ Hải

“Giám đốc trung tâm lâm nghiệp tìm cách không cho những người này khai thác mà chỉ giao cho những người mà họ cho rằng là chỉ phù hợp với mình để khai thác. Hiện nay các gia đình này cho rằng ông giám đốc tìm cách cho họ vào tù để cho họ mất đi cơ hội, mất đi khả năng được đòi lại cái đất mà họ đã nhận chuyển nhượng và cho họ quyền được khai thác như những hộ khác ở khu vực đấy.”

Về mức án tù mà tòa án đưa ra, ông Hải cho biết là quá nặng về mặt pháp lý vì theo quy định, những bị cáo chỉ bị xử phạt hành chính là cùng. Luật sư cho biết:

“Theo một quy định năm 2013 về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực rừng, nếu phá toàn bộ rừng sản xuất từ 5.000m2 trở lên thì mới xử lý hình sự. Trong trường hợp cây tràm là rừng sản xuất chứ không phải rừng phòng hộ. Trong trường hợp sản xuất nếu phá trên 5.000m2 thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu dưới 5.000m2 là xử phạt hành chính, có nhiều lớp, phạt từ mấy triệu đồng đến mấy chục triệu đồng tùy theo diện tích. Hoặc nếu mà là phá cây, chặt cây đi thì nếu mà là trên 20m3 thì xử lý hình sự còn dưới 20m3 thì xử lý hành chính. Thế thì tôi có nói rằng cái khu này chỉ hơn 2.600m2, nó có gọi là rừng hay không thì còn bàn, nhưng mà cứ cho nó là rừng cả thì nó cũng chỉ là dưới 5000m2 thì xử lý hành chính theo quy định của chính phủ, còn nếu mà tính chặt cây thì hiện nay họ có 12 cây, mỗi cây tối đa 0,3m3 chỉ có 3,6m3 tức là bằng 1/6 mức có thế xử lý hình sự, cũng chỉ xử lý hành chính thôi, như vậy dù có là cây của trung tâm lâm nghiệp cũng chỉ xử lý hành chính.”

Ông Hải cho biết những bị cáo cũng không hề được lợi gì từ việc chặt cây tràm vì rằng họ đã chuyển giao gỗ cho trung tâm lâm nghiệp bán. Ông nhận định đến 80% khả năng tòa án sẽ tuyên phạt vô tội cho những người kể trên vì họ không còn bằng chứng nào để kết án những bị cáo nữa.