BÀN VỀ BỆNH TÂM THẦN BẤN LOẠN

Conglysuthat

Bách Khoa Toàn Thư Việt Nam khái niệm: Bệnh tâm thần phân liệt là một loại “bệnh tâm thần nặng, phổ biến (có thể chiếm khoảng 0,7‰ dân số), nguyên nhân chưa rõ, thường bắt đầu từ tuổi trẻ và có khuynh hướng tiến triển mạn tính. Bệnh thường có các dạng: hoang tưởng, ảo giác (vd. người bị ám ảnh là mình bị tia laze chi phối hoặc nghe thấy các lời nói bình phẩm hành vi của mình), trong lời nói, hành vi có sự thiếu hoà hợp dị kì khó hiểu; hiệu suất lao động, tâm thần giảm sút; ý nghĩ nghèo nàn, cảm xúc ngày càng khô lạnh, người bệnh mất dần mối quan hệ với xung quanh. Tiên lượng tuỳ thuộc vào thể bệnh, vào thời gian phát hiện và điều trị sớm hay muộn“.

Bách Khoa thư nói trên còn giải thích, mô tả chi tiết thêm:

Hoang tưởng là triệu chứng chủ yếu của các bệnh loạn thần: người bệnh có những ý tưởng, phán đoán không bình thường, không phù hợp với thực tế và lẽ phải nhưng họ cho là hoàn toàn đúng, không thể từ bỏ, giải thích được với những lý lẽ hoặc bằng chứng hiển nhiên. Hoang tưởng chỉ mất đi khi nào bệnh khỏi hay thuyên giảm. Hoang tưởng được gọi theo nội dung (hoang tưởng tự cao, hoang tưởng tự buộc tội, hoang tưởng ghen tuông, vv.).

1) Hoang tưởng tự cao là một loại hoang tưởng có nội dung đa dạng: người bệnh cho rằng mình tài giỏi, việc gì cũng làm được, có sức mạnh phi thường; có địa vị cao, quyền lực lớn ở trong nước hay trên thế giới; có họ hàng với các bậc vĩ nhân, giàu có nhất đời.

2) Hoang tưởng tự buộc tội – một loại hoang tưởng tự ti: người bệnh tự cho là mình hèn kém, phẩm chất xấu, mắc những sai lầm nghiêm trọng hay những tội nặng, do đó sẽ bị trừng trị nghiêm khắc, bị hành hình, vv. có thể dẫn đến ý tưởng và hành động tự sát.

3) Hoang tưởng bị truy hại: người bệnh tưởng tượng có một hoặc nhiều người theo dõi, làm hại mình hoặc người thân của mình bằng nhiều cách như đầu độc, ám sát, bắt giam, lấy hết của cải.

4) Hoang tưởng phủ định – một loại hoang tưởng với tính chất trầm cảm: người bệnh cho rằng nội tạng của họ bị hư hỏng, tan rữa; toàn thế giới bị sụp đổ, mọi người đều chết.

Thời gian gần đây, có lẽ do tình hình nguồn nước ô nhiễm bởi đủ thứ nước thải từ các nhà máy, xí nghiệp; không khí ô nhiễm do khói xả, khói xe; do ăn nhiều sản phẩm không phải dành cho người như: bì lợn thúi, mỡ dơ, thịt bẩn, chân gà mốc xanh mốc đỏ, dầu chiên đủ thứ gia vị thơm tho nhưng được múc lên từ dưới hố ga, cháo dinh dưỡng có sodium benzoate, nước tinh khiết bẩn,… làm người dân có thể bị nhiễm độc mà trở thành… tưng tưng chăng? Cái này không trách họ được bởi nhịn ăn, nhịn uống, nhịn thở để chết tức khắc và nhiễm độc chết từ từ, mấy ai lại chọn chết tức khắc bao giờ.

Điều đáng ngạc nhiên là có một số người ăn uống toàn hàng cao cấp nhập ngoại hoặc “tự trồng rau sạch” mà ăn, trong nhà thì ngồi phòng máy lạnh, ra đường đi gần thì ngồi xế hộp đời mới kín mít, đi xa một chút đã chui vào chuyên cơ riêng, mặc quần áo cũng hàng ngoại nhập, cây viết giắt túi để “giải quyết khâu oai” cũng ngoại nhập, đôi giày đang đi dưới chân cũng ngoại nhập, v.v.. (nghe có blogger “đồn” là mỗi bộ đồ nhập từ Ý đến mấy ngàn đô Mỹ, cây bút và đôi giày mỗi thứ tròm trèm một ngàn đô); tức là tất tần tật các thứ tiêu dùng đều là hàng hóa cao cấp, ngay cả không khí để thở cũng không hề bị nhiễm độc, nhưng sự đời quái lạ là người ta lại thấy những “công dân hạng cao cấp” này có biểu hiện… tưng tưng(?!).

“Khùng”, “điên”, “tưng tưng”, “té giếng”, “té võng”… là từ ngữ “bình dân học vụ” của đám “dân ngu khu đen”; nói theo ngôn ngữ y học, ngôn ngữ bách khoa là bị bệnh tâm thần phân liệt, còn phân liệt theo thể gì thì phải phân tích kỹ biểu hiện hành vi mới biết.

Ví dụ như bệnh nhân bị rơi vào các dạng hoang tưởng sau đây:

- Ai cũng biết “đương sự” trình độ “Tờ sờ mua bằng”, “ăn không nên đọi, nói không nên lời”, mở miệng ra thì từ ề à chuyển qua ấp a ấp úng, ra trước đám đông thì cắm mặt vào tờ giấy viết sẳn không ngóc đầu lên được nhưng gặp ai cũng luôn xưng mình là “đỉnh cao trí tuệ”; “mục tiêu cuối cùng của xã hội loài người”;

- Ai cũng biết “đương sự” toàn làm chuyện mờ ám, bậy bạ, vớ vẩn, phi pháp, bất nhân…, căn cứ theo pháp luật thì đáng bị bỏ tù mọt gông nhưng “đương sự” cứ cười hềnh hệch bảo mình là “chính nghĩa sáng ngời”;

- Ai cũng biết “đương sự” sức khỏe èo uột, tinh thần yếu đuối, nhìn chung là “lùn toàn diện” nhưng đương sự cứ to mồm rằng mình có sứ mệnh… canh giữ an toàn cho thế giới;

- Ai cũng biết “con cá mập” (chữ dùng của “đương sự”) nó càng ngày càng lớn, dòng họ anh em nó càng ngày càng đông, còn gia đình anh em “đương sự” thì thi nhau “đi chầu ông bà ông vãi”, ngày càng còi cọc, teo tóp; thậm chí “đương sự” phải mất rất nhiều thời gian lạy lục, năn nỉ “con cá mập” để nó cho vào chơi cùng anh em nó; vậy mà đương sự cứ luôn luôn dụ khị mấy đứa trẻ con rằng “con cá mập” nó “giãy chết”, nó sắp té xuống “bờ vực thẳm”; v.v… và v.v….

Đây chính là dạng hoang tưởng tự cao.

Bệnh nhân còn có biểu hiện của dạng hoang tưởng phủ định. Cụ thể là cái gì số đông người ta cho là đúng thì “đương sự” bảo là sai; cái gì số đông coi là giá trị, trân trọng, khao khát… thì “đương sự” bảo: “Nhà tớ không cần, có mà loạn à!”; hễ số đông người ta bảo những cái gì gì “đương sự” tệ, cần cố gắng sửa đổi thì “đương sự” gân cổ chối cãi bằng được: “Không có, không đời nào có chuyện ấy” hoặc nói: “Nhà các bác cũng có”, mà “đương sự” cố tình lơ đi khi cái “có” của người ta bằng con kiến, còn cái “có” của nhà “đương sự” bằng con… khủng long, riết rồi chả ai buồn cãi với “đương sự” chi cho thêm mệt;

Cổ nhân có câu: “Tam thập nhi lập; Tứ thập nhi bất hoặc; Ngũ thập nhi tri thiên mệnh; Lục thập nhi nhĩ thuận; Thất thập nhi tòng tâm dục, bất du củ“(*), nghĩa là: Ba mươi tuổi đã tự lập, không nhờ vả ai; Bốn mươi tuổi biết phân biệt phải trái, không gì mê hoặc được; Năm mươi tuổi biết mệnh Trời, thông suốt chân lý tạo hóa, có căn bản vững vàng về kiến thức, văn hóa, kinh nghiệm sống; Sáu mươi tuổi nghe qua chuyện gì là hiểu thấu ngay mọi lẽ; Bảy mươi tuổi tâm ý hợp nhất, nghĩ sao thì hành động được như vậy, tức làm chủ được hoàn toàn tư tưởng và hành động, hoàn hảo về cách xử thế ở đời. Tuổi “ngũ thập”, “lục thập” trở lên, trừ những nghệ sĩ hề chuyên nghiệp, lẽ thường người ta phải đi đứng chững chạc, cử chỉ lịch lãm, hành động nhã nhặn, thần thái uy nghi, nói năng chuẩn mực, ngôn ngữ thanh tao… nhưng “đương sự” lại có thói quen thích làm hề cho thiên hạ cười chơi. Đây cũng là biểu hiện của bệnh duy ý chí hoang tưởng mình có khả năng làm tất cả mọi chuyện.

Vì bệnh nhân “nổ” quá, có người biết việc không nín được nên vạch trần cái sự “nổ” ấy ra, trong tình thế bị “quê độ”, tâm trạng lo lắng sợ mất đủ thứ, hành vi của bệnh nhân bèn biến đổi sang dạng hoang tưởng bị truy hại. Bất cứ ai nói gì, “đương sự” cũng đều nghĩ “Chúng nó đang nói xấu mình”; ai làm gì hơi lạ lạ một chút, “đương sự” cũng nghĩ “Chúng nó đang âm mưu giết mình” rồi xua chó ra cắn lung tung ngoài đường, bất kể đúng sai. Sự sợ hãi ám ảnh bệnh nhân dữ dội được đẩy lên đỉnh điểm khi “đương sự” nhìn quanh trong nhà mình thấy toàn là “địch”, nhìn “mặt đứa nào cũng đáng nghi ngờ cả, hình như chúng nó đang cùng nhau âm mưu giết mình”.

Trong tình thế thần trí không còn tỉnh táo, đầu óc lộn tùng phèo, “đương sự” bèn cầu cứu thằng “đại ca” kế bên nhà, xin hắn bảo kê cho “đương sự” được ngồi yên nơi ấm chổ, dù “đương sự” biết rõ tỏng tòng tong thằng đại ca đểu ấy mỗi ngày đều sang nhà “đương sự” lấy một ít tài sản mang về nhà hắn, ngang nhiên đánh đập, cướp bóc tài sản người nhà “đương sự”. Thôi thì tự an ủi tài sản ấy của ông tổ ông sơ đổ mồ hôi sôi nước mắt góp nhặt để lại, không phải do “đương sự” làm ra thì có mất cũng không tiếc, tài sản của người nhà “đương sự” không phải là tài sản của “đương sự”, vợ con người nhà “đương sự” không phải là vợ con “đương sự”, miễn sao hắn chịu thò tay xoa đầu, vuốt trán, vỗ vai “đương sự” thì “đương sự” đêm mới ngủ ngon giấc, ngày mới ngồi dạng háng ngông nghênh, không phải mơ thấy cảnh “đương sự” bị tống cổ ra đường đi ăn mày rồi giật mình hét toáng lên giữa đêm hôm khuya khoắt.

Tổng hợp các dạng hoang tưởng ở trên, đi tìm nguyên nhân thì thấy rằng chung quy cũng từ sự sợ hãi mất quyền lợi, địa vị cá nhân dẫn đến tâm thần bấn loạn sinh ra. Tình trạng bệnh nhân thật thảm thương!

Căn bệnh này không phải chỉ xem mạch, hốt thuốc qua loa, đổ vào mồm mấy bao tải “cao, đơn, hoàn, tán”, tiêm vào mông một contener 30 tấn thuốc Tây là xong; bởi biện pháp này mới là cắt cơn, hớt phần ngọn chớ không trị được tận gốc, bệnh sẽ tái phát trầm trọng hơn. Muốn điều trị dứt tiệt bệnh phải cắt ngay nguyên nhân dẫn đến bệnh, nghĩa là phải lấy hai cây nhang chống hai con mắt của “đương sự” lên cho đương sự nhìn rõ mình là ai, vị trí mình đang đứng ở đâu (Ví dụ: mình lùn tịt mà hoang tưởng mình cao ngang với thằng khổng lồ, khổ lắm!), tri thức mình có được bao nhiêu…; mỗi ngày trộn cơm cho “đương sự” ăn thêm một ký lô thuốc tẩy, các Linh mục làm phúc mỗi ngày giảng Phúc Âm 10 giờ cho “đương sự” nghe. Cứ làm thế liên tục đến chừng nào “đương sự” biết nhận thức rõ về bản thân “đương sự”, sạch lòng, sạch ruột, sạch tâm hồn, nhờ vậy bệnh tham quyền cố vị, tự tư tự lợi của “đương sự” sẽ hết thì tinh thần “đương sự” sẽ lành mạnh, bệnh hết ngay tức khắc!

 

 

Tạ Phong Tần

———
(*) Tam thập nhi lập; (三十而立)Tứ thập nhi bất hoặc; (四十而不惑)
Ngũ thập nhi tri thiên mệnh; (五十而知天命)
Lục thập nhi nhĩ thuận; (六十而耳順)
Thất thập nhi tòng tâm dục bất du củ. (七十而從心欲，不踰矩)

(Luận Ngữ, Khổng Tử)