Kim Jong-un đang ‘bất an’?

BBC

Bộ trưởng Quốc phòng Bắc Hàn Hyon Yong-chol đã bị hành quyết, theo thông báo của cơ quan tình báo Hàn Quốc với quốc hội, do ông đã không tuân lời chỉ huy và từng ngủ gật trong một sự kiện có ông Kim Jong-un tham dự.

Chuyên gia về Bắc Hàn Michael Madden phân tích vị thế chính trị của Kim Jong-un qua những diễn biến về nhân sự quân đội.


Thông tin về vụ hành quyết ông Hyon Yong-chol gây ngạc nhiên cho giới phân tích, nhưng nếu nhìn vào danh sách những người từng ở vị trí này, có lẽ đây là chức mà ông Hyon không mong muốn.

Bốn năm, bốn bộ trưởng quốc phòng

Trong bốn năm, chức bộ trưởng quốc phòng đã có tới bốn người thay nhau nắm giữ. Ông Hyon chỉ là một trong số những người đã bị thanh trừng dã man – có tin đưa rằng ông bị hành quyết bằng đạn pháo phòng không trước mắt công chúng. Dưới đây là những người từng giữ vị trí này và số phận của họ.
Tháng 04/2012 – Tháng 11/2012: Phó Nguyên soái Kim Jong Gak tại vị chỉ trong 7 tháng. Nay ông là trưởng khoa của một đại học quân sự.
Tháng 11/2012 – Tháng 04/2013: Được biết tướng Kim Kyok Sik gần đây đã qua đời.
Tháng 05/2013 – Tháng 06/2014: Tướng Jang Jong Nam giữ chức vụ này chỉ trong hơn một năm và vẫn xuất hiện trong các cuộc diễu binh quân sự.
Tháng 06/ 2014 – Tháng 05/2015: Tướng Hyon Yong Chol thay vào vị trí này và gần đây có báo cáo nói ông đã bị hành quyết.
Cần nhắc tới bối cảnh thay đổi nhân sự liên tục trong nhóm lãnh đạo quân đội cấp cao của Bắc Hàn. Chẳng hạn như, chức phụ trách các chiến dịch quân sự – vị trí kiểm soát toàn bộ lực lượng quân sự thông thường và có liên quan tới các lực lượng đặc nhiệm, đã thay người tới sáu lần kể từ khi ông Kim Jong-un lên nắm quyền.

Nhà quân sự ít lời nhưng nhiều hiểu biết

Không có nhiều điều trong hồ sơ về ông Hyon Yong-chol có thể cho chúng ta thấy vì sao Kim Jong-un muốn loại bỏ ông.
Ông được thăng Tướng bốn sao cùng ngày với lễ thăng chức của ông Kim Jong-un.
Ông có hiểu biết rất rộng về tình hình quân đội Bắc Hàn. Ông giám sát các trường đào tạo và là chỉ huy của quân đoàn 8, đóng ở vùng Tây Bắc gần biên giới với Trung Quốc.
Đây là khu vực đặt cơ sở nghiên cứu hạt nhân Yongbyon và từng đặt phóng hai quả tên lửa. Ông Hyon có lẽ có hiểu biết chi tiết về khu vực này.
Ông cũng từng giữ vị trí cao ở một số địa điểm chiến lược trong chương trình phát triển hệ thống kho vũ khí của Bắc Hàn: ông hiểu biết rõ về các chương trình vũ khí và quân đội.

Sức mạnh và quyền uy

Vụ hành quyết này có lẽ hoàn toàn chỉ nhằm chứng tỏ sức mạnh và quyền uy. Đây là chỉ dấu cho thấy cách quyết định bốc đồng của ông Kim Jong-un, và ông ta không thấy an toàn.
Không rõ điều này là do cảm xúc bất an của cá nhân hay do cảm thấy bất an ở vị trí lãnh đạo Bắc Hàn.
Có câu hỏi đặt ra về việc liệu đây có là mối hiểm họa rõ ràng và có thực đối với quyền lực tối cao của ông, hay chỉ đơn giản là vở diễn quyền lực. Nhưng trên hết, đây là dấu hiệu cho thấy ông ta không hề tự tin trong công việc của mình.
Tất cả những xáo trộn này tiềm ẩn nguy cơ bất ổn dai dẳng.
Và xung quanh cái chết của ông có rất nhiều bối cảnh thú vị. Trước hết, nó xảy ra gần trùng với thời điểm có tin về cái chết của cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kim Kyok Sik có thể là cái chết tự nhiên. Thế nên chúng ta ở trong tình huống giữa hai cái chết của hai quan chức cấp cao. Một người được chôn cất như vị anh hùng dân tộc, người kia đi vào cõi chết một cách ô nhục.

Không dễ cân bằng quyền lực

Ông Kim Jong-il cũng từng trong thế phải tìm cách dung hòa các lợi ích

Giống như cha mình, ông Kim Jong-un đang ở vào thế phải tìm cách dung hòa nhiều phe phái lợi ích đã cố hữu. Rất nhiều trong đó là về quân sự và ông Kim Jong-un – dù ai nói gì về ông ta đi nữa – cũng có chút hiểu biết quân sự.
Ông được giáo dục về quân sự và bằng cấp đó không chỉ là để khoe mẽ. Hơn một nửa số thời gian của ông được giành cho thị sát các khu vực của quân đội.
Có các dấu hiệu cho thấy Bắc Hàn không nhận được nhiều đầu tư trực tiếp từ nước ngoài và một số người rời Bắc Hàn đã nhắc tới những vấn đề lớn trong việc duy trì cung cấp điện lưới.

Nhiều vụ thanh trừng khác

Nhưng có lẽ điều thú vị nhất là ý kiến từ một số nguồn mà tôi đã lấy tin – tuy nhiên chưa được kiểm chứng – rằng những người khác cũng đã có thể bị thanh trừng. Chúng ta biết thông tin trên kênh NK về những hình ảnh – chưa được xác nhận – cho thấy khẩu pháo lớn chĩa vào mục tiêu ở cự ly khá gần, một khu vực xem và một vài xe chở khách.
Họ cho đây có thể là “vụ xử tử công khai ghê rợn” bằng hỏa pháo, cũng là cách mà có thể đã khiến ông Hyon biến mất