Chủ Nhật, 25/05/2014 20:45
Hôm nay (26-5), dự thảo Luật BHXH chính thức trình lên Quốc hội để thảo luận cho ý kiến, trong khi nguồn quỹ này có nguy cơ vỡ do thu quá thấp so với chi
Theo dự báo của
Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), với các chính sách hiện hành, đến năm
2021, quỹ BHXH của Việt Nam sẽ mất cân đối thu chi, buộc phải lấy từ
nguồn kết dư để chi trả. Tuy nhiên, đến năm 2034, phần kết dư này cũng
không còn, dẫn đến khả năng vỡ quỹ và khi đó, người lao động sẽ không
nhận được lương hưu. Tuy nhiên, thực tế khả năng vỡ quỹ BHXH có thể xảy
ra sớm hơn.
Nhiều nguyên nhân làm mất cân đối thu chi
Nguyên nhân khiến vỡ quỹ có thể xảy ra nhanh hơn là do tỉ lệ thu quá thấp so với mức chi BHXH. Số người tham gia BHXH bắt buộc đang tăng bình quân 0,3 triệu người/năm nhưng số người nghỉ hưởng chế độ một lần lại tăng gấp đôi con số này. Số người đóng BHXH cho một người hưởng lương hưu lại đang giảm từ 217 người trong năm 1996 xuống còn 9,3 người năm 2012.
Theo kết quả điều tra của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH), nguyên nhân khác khiến số thu thấp là mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH chỉ đạt 66% tiền lương thực tế do các doanh nghiệp (DN) tìm mọi cách lách luật. Hiện nay, mức lương đóng BHXH chỉ đạt 2,8 triệu đồng/tháng trong khi tiền lương thực tế ở khối DN nhà nước lên đến 3,8 triệu đồng/tháng.
Bà Nguyễn Thị
Minh – Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam – cho biết vấn đề nan
giải trong quản lý, sử dụng, giám sát quỹ BHXH hiện nay là tình trạng
trốn đóng và nợ BHXH diễn ra ở hầu hết địa phương. Tổng số nợ BHXH năm
2013 là hơn 4.700 tỉ đồng nhưng chỉ trong 3 tháng đầu năm nay đã lên đến
hơn 11.000 tỉ đồng.
Hành vi trốn đóng BHXH đang diễn ra khá phức tạp, chỉ có 150.000 DN tham gia BHXH, trong khi cả nước có 300.000 DN đang hoạt động. Theo Bộ LĐ-TB-XH, số người thuộc diện phải nộp BHXH bắt buộc khoảng 16 triệu nhưng chỉ có gần 11 triệu người đóng BHXH làm cho số thất thu lên đến 56.000 tỉ đồng.
Thiếu thanh tra chuyên ngành
Để chống nguy cơ vỡ quỹ BHXH, Bộ LĐ-TB-XH đề xuất cần rốt ráo thực hiện công tác thu nợ và có chế tài đủ mạnh để tình trạng này không tái diễn. Trong đó, quan trọng là xây dựng lực lượng thanh tra chuyên ngành, trao thêm công cụ cho BHXH tổ chức thực hiện chế độ, chính sách, quản lý, sử dụng quỹ BHXH một cách hiệu quả.
Ghi nhận trong công tác thu nợ BHXH ở tỉnh Vĩnh Phúc – địa phương liên tục lọt vào tốp 10 đơn vị có tỉ lệ nợ thấp – cho thấy ngành BHXH đang rất thiếu thẩm quyền để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Theo bà Nguyễn Thị Thu Huyền, Giám đốc BHXH Vĩnh Phúc, nợ BHXH của địa phương năm 2013 là 35,667 tỉ đồng, chiếm 2,23% trong tổng số phải thu nhưng 4 tháng đầu năm nay, số nợ đã lên đến 79 tỉ đồng, chiếm 3,9% tổng số thu.
Để thu nợ, BHXH Vĩnh Phúc đã dùng đến biện pháp cuối cùng là khởi kiện ra tòa 32 đơn vị nhưng chủ DN không đến hầu kiện theo yêu cầu của tòa. Đến khi tòa ra phán quyết cũng không thi hành án được vì rơi vào các tình huống: DN không còn tài sản hoặc không biết chủ DN ở đâu. “Tổ thu nợ phải ăn chực nằm chờ, tìm mọi cách tiếp xúc với lãnh đạo DN để thương thuyết. Đi thu nợ mà không khác gì đi xin nhưng hiệu quả thu vẫn không cao, đạt chưa đến 50%” – ông Lê Đình Tuấn, Phó Giám đốc BHXH Vĩnh Phúc, phân trần.
Nguyên nhân khiến DN “lờn” luật, cố tình chiếm dụng BHXH là do không có lực lượng thanh tra chuyên ngành. Hiện nay, chịu trách nhiệm thanh tra, kiểm tra BHXH là ngành LĐ-TB-XH nhưng do lực lượng mỏng nên chỉ thanh tra được khoảng 0,5% DN đang tham gia BHXH. Bên cạnh đó, cán bộ thanh tra lại không được quyền xử phạt, chỉ được lập biên bản kiến nghị lên cấp có thẩm quyền nên việc xử lý chậm và không có tính răn đe. Vì thế, trong 6.000 đơn vị bị đề nghị xử phạt, mới chỉ có khoảng 900 đơn vị bị phạt hành chính.
Nhiều nguyên nhân làm mất cân đối thu chi
Nguyên nhân khiến vỡ quỹ có thể xảy ra nhanh hơn là do tỉ lệ thu quá thấp so với mức chi BHXH. Số người tham gia BHXH bắt buộc đang tăng bình quân 0,3 triệu người/năm nhưng số người nghỉ hưởng chế độ một lần lại tăng gấp đôi con số này. Số người đóng BHXH cho một người hưởng lương hưu lại đang giảm từ 217 người trong năm 1996 xuống còn 9,3 người năm 2012.
Theo kết quả điều tra của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH), nguyên nhân khác khiến số thu thấp là mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH chỉ đạt 66% tiền lương thực tế do các doanh nghiệp (DN) tìm mọi cách lách luật. Hiện nay, mức lương đóng BHXH chỉ đạt 2,8 triệu đồng/tháng trong khi tiền lương thực tế ở khối DN nhà nước lên đến 3,8 triệu đồng/tháng.
Làm thủ tục nhận lương hưu tại BHXH TP HCMẢnh: TRƯỜNG HOÀNG
Hành vi trốn đóng BHXH đang diễn ra khá phức tạp, chỉ có 150.000 DN tham gia BHXH, trong khi cả nước có 300.000 DN đang hoạt động. Theo Bộ LĐ-TB-XH, số người thuộc diện phải nộp BHXH bắt buộc khoảng 16 triệu nhưng chỉ có gần 11 triệu người đóng BHXH làm cho số thất thu lên đến 56.000 tỉ đồng.
Thiếu thanh tra chuyên ngành
Để chống nguy cơ vỡ quỹ BHXH, Bộ LĐ-TB-XH đề xuất cần rốt ráo thực hiện công tác thu nợ và có chế tài đủ mạnh để tình trạng này không tái diễn. Trong đó, quan trọng là xây dựng lực lượng thanh tra chuyên ngành, trao thêm công cụ cho BHXH tổ chức thực hiện chế độ, chính sách, quản lý, sử dụng quỹ BHXH một cách hiệu quả.
Ghi nhận trong công tác thu nợ BHXH ở tỉnh Vĩnh Phúc – địa phương liên tục lọt vào tốp 10 đơn vị có tỉ lệ nợ thấp – cho thấy ngành BHXH đang rất thiếu thẩm quyền để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Theo bà Nguyễn Thị Thu Huyền, Giám đốc BHXH Vĩnh Phúc, nợ BHXH của địa phương năm 2013 là 35,667 tỉ đồng, chiếm 2,23% trong tổng số phải thu nhưng 4 tháng đầu năm nay, số nợ đã lên đến 79 tỉ đồng, chiếm 3,9% tổng số thu.
Để thu nợ, BHXH Vĩnh Phúc đã dùng đến biện pháp cuối cùng là khởi kiện ra tòa 32 đơn vị nhưng chủ DN không đến hầu kiện theo yêu cầu của tòa. Đến khi tòa ra phán quyết cũng không thi hành án được vì rơi vào các tình huống: DN không còn tài sản hoặc không biết chủ DN ở đâu. “Tổ thu nợ phải ăn chực nằm chờ, tìm mọi cách tiếp xúc với lãnh đạo DN để thương thuyết. Đi thu nợ mà không khác gì đi xin nhưng hiệu quả thu vẫn không cao, đạt chưa đến 50%” – ông Lê Đình Tuấn, Phó Giám đốc BHXH Vĩnh Phúc, phân trần.
Nguyên nhân khiến DN “lờn” luật, cố tình chiếm dụng BHXH là do không có lực lượng thanh tra chuyên ngành. Hiện nay, chịu trách nhiệm thanh tra, kiểm tra BHXH là ngành LĐ-TB-XH nhưng do lực lượng mỏng nên chỉ thanh tra được khoảng 0,5% DN đang tham gia BHXH. Bên cạnh đó, cán bộ thanh tra lại không được quyền xử phạt, chỉ được lập biên bản kiến nghị lên cấp có thẩm quyền nên việc xử lý chậm và không có tính răn đe. Vì thế, trong 6.000 đơn vị bị đề nghị xử phạt, mới chỉ có khoảng 900 đơn vị bị phạt hành chính.
Tô Hà
*******************
Hiện nay đất nước ta trong thời bình, cho nên đối với các lực lượng vũ trang Quân đội và Công an cũng cần quy định tuổi nghĩ hưu giống như luật công chức, viên chức nhà nước, trong thời gian vừa qua nhiều sĩ quan về nghỉ hưu quá sớm nhiều người mới trên 40 hoặc 50 tuổi là đã nghỉ hưu rồi, trong khi đó lương và phụ cấp cao nên chế độ hưởng lương hưu cũng rất cao so với đối tượng công chức, viên chức khác, do vậy đã ảnh hưởng rất lớn đến nguồn qũy bảo hiểm xã hội hiện nay . Nếu thực hiện được độ tuổi nghỉ hưu như công chức, viên chức, chắc chắn nguồn thu bảo hiểm xã hội sẽ tăng.
Để tăng thêm nguồn thu Bảo hiểm xã hội, Chính phủ cho phép ngành Bảo hiểm xã hội Việt nam được sử dụng qũy bảo hiểm xã hội trong thời gian chưa sử dụng, nhàn rỗi cho các ngân hàng thương mại vay , lãi thu được từ ngân hàng bổ sung thêm cho nguồn bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Qua phân tích trên đề xuất giữ nguyên quy định về độ tuổi hưu như hiện nay nam 60 tuổi, nữ 55 tuổi, đồng thời, linh hoạt đối với 2 nhóm đối tượng. Thứ nhất là giảm tuổi nghỉ hưu đối với nhóm đối tượng làm việc ở vùng sâu, vùng xa, nơi độc hại nguy hiểm và lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Thứ hai là tăng tuổi nghỉ hưu đối với nhóm là những người có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao như phó giáo sư, giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học và bác sĩ, đối với nam 65 tuổi, nữ 60 tuổi. MINH TRÍ