Nhật ký sau giải phóng (19)

Phan Ba

Nhật ký sau giải phóng –

 (18)  –  (17)  –  (16)  –  (15)  –  (14)  –  (13)  –  (12)  –  (11)  –  (10)  –  (9)   –  (8)  –  (7)  –   (6)  –  (5)  –  (4)  –  (3)  –  (2)  –  (1) 

Về các tòa án nhân dân

27/05/1975

Một tin đồn đã được xua đi, tức là tin đồn rằng nhân viên của chế độ cũ không được phép nhận nhiều hơn một vài một lít gạo và một vài ngàn đồng như là tiền lương, giống như là hình phạt cho sự cộng tác của họ với chế độ bù nhìn. Tôi đã dùng thời gian của buổi tối hôm qua để xua đuổi tin đồn này ra khỏi đầu óc của tôi, bằng cách dịch một thông báo của tướng Trà, sếp UBQQ Sài Gòn/Gia Định. Theo đó, nhân viên của chính phủ, làm việc trong các nhà máy của chính phủ, trong khu vực y tế và giáo dục, được nhận số tiền lương như trước đây. Nhân viên trong cơ quan nhà nước nhận một mức tiền lương thấp hơn, từ 10.000 đến 23.000 đồng cộng với trợ cấp gia đình trên cơ sở gạo: mười kí gạo cho người vợ và năm kí cho mỗi một đứa con. Nhà máy tư nhân được yêu cầu hãy trả cùng mức lương như trước đây. Rất đáng tiếc là thông báo này không bao gồm thông tin về việc làm sao mà có được tiền mặt để có thể trả lương. Như thế này thì chúng tôi ở terre des hommes cũng không làm gì được vì ngân hàng trước sau vẫn đóng cửa. Vì chúng tôi đã nhìn thấy trước vấn đề này nên chúng tôi đã viết thư cho các đồng chí trong Bộ Tài chính và hỏi họ cách có được tiền mặt và mua xăng. Hôm nay, khi chúng tôi hỏi lại thì lá thư đã được chuyển sang cho các đồng chí trong Bộ Y tế, những người cho tới nay chỉ nhún vai khi chúng tôi hỏi là chúng tôi có thể thực hiện chỉ thị của tướng Trà như thế nào, trả tiền lương cho nhân viên.
Ngược lại, một tin đồn khác, rằng có các tòa án nhân dân, thì hiện giờ đã được các tường thuật báo chí xác nhận. Hôm qua, tờ Sài Gòn Giải Phóng đã tường thuật về một cuộc phán xét như vậy, chấm dứt với lần hành quyết xử bắn. Con người xấu xa đó bị kết án cướp giật. Các nguyên tắc, khi nào thì những tòa án như vậy được tự phát thiết lập, là mơ hồ đối với tôi. Người ta cho rằng điều đó phụ thuộc vào việc các ủy ban cách mạng địa phương có quan điểm nào về việc này. Trước sau gì thì thành phố này cũng đầy tội phạm, vì phong trào giải phóng đã mở cửa tất cả các nhà tù. Có thể là họ cho rằng các phán xét của chế độ cũ về nguyên tắc là không có hiệu lực. Nhưng nếu như một trong các tù nhân được phóng thích đó mà còn phạm lỗi thêm một lần nữa thì có nguy cơ bị án tử hình qua quyết định của nhân dân.
Hôm nay, các sinh viên cách mạng đả phá tín ngưỡng cũng đã gõ cửa nhà Ariel, để thu thập văn học phản động và khiêu dâm. Chị của Ariel không cho họ vào nhà, mà chỉ giải thích rằng bà không biết đọc. Theo tường thuật của nhân viên chúng tôi thì các tác phẩm văn học Việt Trung như “Tam Quốc Chí” cũng thuộc vào hàng văn hóa đồi trụy như tạp chí tin tức Mỹ “Time”. Giá như các sinh viên đó biết rằng ví dụ như Kim Vân Kiều đang phục sinh lại ở Bắc Việt Nam và được diễn giải như là một phê bình văn học của phong trào chống phong kiến. Người ta nói rằng vào ngày 31 tháng Năm sẽ có một cuộc đốt sách lớn.
Ngày càng có nhiều tin tức về các căng thẳng trong nội bộ của Mặt trận Giải phóng, trước hết là giữa những người dân tộc chủ nghĩa và những người cộng sản, mà trong đó những người cộng sản có ý định thống nhất trực tiếp và xây dựng xã hội theo khuôn mẫu của Hà Nội. Theo tin đồn thì Madame Bình, nữ bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Chính phủ Cách mạng Lâm thời đã từ chức.
Hôm nay, chúng tôi nhận được tin bất ngờ của Milo từ Hà Nội. Bức thư do người mang thư mang đến và có ghi người gửi là “Milo Roten ở Hà Nội”, thế nhưng không có tem và không có dấu bưu điện. Bức thư được viết vào ngày 15 hay 16, tức là cần hơn mười ngày để đến nơi. Milo được một ủy ban hòa bình mời đi bốn ngày, để tham dự lễ mừng chiến thắng và cũng để thám thính tình hình cho terre des hommes. Bức thư của anh là một bài hát ca ngợi Bắc Việt Nam.
Ví dụ như: “Hôm nay chúng tôi chào mừng chiến thắng ở trong sân vận động của Hà Nội! Đó là một buổi lễ tuyệt vời với nhiều ấn tượng khó tả. Ngoài ra, Hà Nội là thành phố đẹp nhất mà tôi từng nhìn thấy ở Việt Nam: ba hồ nước đẹp ở ngay trong trung tâm. Hà Nội thật sự tỏa vẻ yên tịnh; không có mùi hôi và sự hối hả của Sài Gòn trước đây; cũng như ít có trộm cắp, người ăn xin, v.v. Thật là tuyệt vời khi đi dạo dọc theo bờ hồ mà không sợ bị đẩy xuống nước, bị trộm cắp hay những điều tương tự như vậy. Người dân ở đây tự nhiên, thiếu ảnh hưởng nước ngoài, và đó là điều làm cho thành phố này và cuộc sống của nó dễ mến …”
Tôi thật không biết việc ảnh hưởng nước ngoài là như thế nào. Hôm nay, chúng tôi lại nhìn trên màn hình nhiều biểu diễn nghệ thuật: hát, múa, ba lê, mà trong số đó chỉ có một phần nhỏ mới thật sự là văn hóa Việt Nam. Đặc biệt các điệu múa dường như là một sự pha trộn từ tất cả, thiếu sự thống nhất và hài hòa, vì nhiều nguyên tố phong cách được pha trộn quá lộn xộn.
Milo hy vọng là chúng tôi ở Sài Gòn có thể gặp nữ bộ trưởng mới của Bộ Y tế, tiến sĩ Hoa. Hôm nay chúng tôi làm thử việc này. Tôi tường thuật cho các đồng chí trong Bộ Y tế về đại biểu của chúng tôi ở Hà Nội và lời khuyên của ông, xin được gặp bà nữ bộ trưởng Bộ Y tế. Các đồng chí của UBQQ không phủ nhận, rằng bà tiến sĩ hiện đang ở Sài Gòn. “Nhưng bà chưa bắt đầu làm việc.” Đến lúc đó người ta sẽ thông báo cho chúng tôi biết, các chiến binh tự do trong Bộ Y tế tường thuật lại cho chúng tôi, vẫn còn hãnh diện mang đôi xăng đan được cắt ra từ lốp xe của họ. Tôi thấy không cần thiết phải làm gì nhiều hơn là chờ đợi. Ít ra thì chúng tôi cũng có được một quan điểm, rằng sự hiện diện của terre des hommes được xem là có ích.
Đọc những bài khác ở trang Nhật ký sau giải phóng
Phan Ba trích dịch từ “Nach der Befreiung –  Damit ihr wisst, dass das Leben weitergeht” (“Sau giải phóng – để các người biết rằng cuộc sống vẫn tiếp tục)